IJmuiden
De oorsprong van IJmuiden ligt in 1876 toen het Noordzeekanaal werd opengesteld. Het IJ en het Wijkermeer werden hiervoor ingepolderd. Veel kanaalwerkers bleven hier wonen en vormden de eerste bewoners. De nieuwe vestiging werd door Koning Willem III, IJmuiden gedoopt -monding van het IJ-. De plaats ontwikkelde zich snel door de visserij en scheepvaart.
Heerlijk dagje strand
IJmuiden groeide uit tot de belangrijkste aanvoerhaven van zeevis in ons land, een positie die tot op de dag van vandaag wordt vervuld. De pieren vormen voor zowel de visserij als het toerisme een belangrijk element. Ten zuiden van de Zuidpier is namelijk een heel nieuwe situatie ontstaan: ontwikkeling van het IJmuiderstrand. Enkele jaren geleden is het strand compleet opnieuw ingericht om meer toeristen en recreanten naar IJmuiden aan Zee te trekken: het strand is dichter bij zee gebracht, er is een plezierjachthaven aangelegd, een boulevard en er is een Binnenmeer aangelegd. Dit alles is mogelijk geweest doordat door natuurlijke oorzaken aan de buitenkant van de Zuidpier, steeds meer land ontstond.
Velsen-Noord
De oorsprong van de gemeente is het dorp Velsen, ingeklemd tussen de autoweg en het Noordzeekanaal, vroeger een agrarische gemeenschap tussen de duinen en het Wijkermeer. Reeds in de vroege bronstijd was er bewoning in het lagunegebied, gevormd door strandwallen en strandmeren.
De Romeinse overheersing liet zijn sporen achter in de vorm van een haven aan het Wijkermeer. De Velsense Engelmunduskerk was een van de vijf moederkerken van het graafschap Holland. De in Romaanse stijl opgetrokken toren dateert van de 12e eeuw.
In de 17e en 18e eeuw was de duinrand een gezocht oord voor Amsterdamse kooplieden, die er buitenplaatsen bouwden. Beeckestijn, Velserbeek, Waterland en Schoonenberg getuigen hiervan. Deze landgoederen, voor een groot deel toegankelijk als openbaar park, de uitgestrekte duingebieden, de unieke, 3 kilometer lange zuidpier (spectaculair wandelen), het brede strand en het Recreatiegebied Spaarnwoude, maken Velsen tot een aantrekkelijke gemeente voor toerisme en openluchtrecreatie. De ruime (vissers- en vracht-)havens van IJmuiden behoren tot de grootsten van Nederland.
Driehuis
Driehuis wordt in de 16de eeuw aangemerkt als een gehucht bestaande uit drie hofsteden en enkele kleine huisjes. In een van die boerderijen een Rooms katholieke boerderijkerk. In de 17de en 18de eeuw enkele buitenplaatsen, waaronder Westerveld. In de tweede helft van de 19de eeuw en begin 20ste eeuw wordt de eeuwenoude verbindingsweg Driehuizerkerkweg een dorpsstraat met overwegend kleinschalige bebouwing.
De oude boerderijkerk wordt aan het eind van de 19de eeuw gesloopt en vervangen door het huidige neo gotische kerkgebouw. De kerk is zo groot ten opzichte van het dorpje omdat dit in die tijd de enige Rooms katholieke kerk van de gemeente Velsen was. Alle katholieke Velsenaren gingen hierheen. Bij de kerk ontstond een Roomse enclave met een school, een internaat en het missiehuis.
De buitenplaats Westerveld veranderde in 1888 in een begraafplaats, waarna in 1913 het eerste crematorium van Nederland op het terrein werd gevestigd. In de jaren dertig wordt Driehuis een typische forensengemeenschap door de bouw van enkele middenstandswijken. In de jaren zeventig ontstaan grote bouwblokken (verpleeghuis en verzorgingshuizen).
Velsen-Zuid
De oorsprong van de gemeente is het dorp Velsen, ingeklemd tussen de autoweg en het Noordzeekanaal, vroeger een agrarische gemeenschap tussen de duinen en het Wijkermeer. Reeds in de vroege bronstijd was er bewoning in het lagunegebied, gevormd door strandwallen en strandmeren.
De Romeinse overheersing liet zijn sporen achter in de vorm van een haven aan het Wijkermeer. De Velsense Engelmunduskerk was een van de vijf moederkerken van het graafschap Holland. De in Romaanse stijl opgetrokken toren dateert van de 12e eeuw.
In de 17e en 18e eeuw was de duinrand een gezocht oord voor Amsterdamse kooplieden, die er buitenplaatsen bouwden. Beeckestijn, Velserbeek, Waterland en Schoonenberg getuigen hiervan. Deze landgoederen, voor een groot deel toegankelijk als openbaar park, de uitgestrekte duingebieden, de unieke, 3 kilometer lange zuidpier (spectaculair wandelen), het brede strand en het Recreatiegebied Spaarnwoude, maken Velsen tot een aantrekkelijke gemeente voor toerisme en openluchtrecreatie. De ruime (vissers- en vracht-)havens van IJmuiden behoren tot de grootsten van Nederland.
