De visveiling in IJmuiden is een wereld op zich, met een hectiek die begint op de vissersboten die van maandag tot vrijdag de vis aan land brengen. Op zee worden de vangsten gestript en op vissoort uitgesorteerd. De factorijen – de bemiddelaars tussen de vissers en de veiling – zijn daar verantwoordelijk voor. In de veilinghal sorteren ze de vis verder naar maat en gewicht voor de verkoop. De handel start met een schouw van de vis door de kopers. Dan volgt de veiling via de klok en tot slot de toewijzing en afvoer naar de klanten. Door internet is de markt groter, sneller en opener geworden. Op vrijdag (de drukste dag) bieden er meestal veertig mensen mee in de mijnzaal en 95 online vanuit Nederland, België en Frankrijk.

De historie.

Na de opening in 1876 van het Noordzeekanaal, de directe verbinding tussen de Noordzee en Amsterdam, schuilen vissers bij slecht weer langs de oevers bij de monding van de waterweg en in de nieuwe sluiskolk. Een aantal van hen gaat ertoe over de vangsten aan wal te verkopen bij de ontstane nederzetting, die later uitgroeit tot de plaats IJmuiden. De bedrijvigheid neemt snel toe. Aanvankelijk ligt de verkoop van vis in handen van particuliere afslagen. Tussen deze afslagen heerst een grote concurrentie. De overheid laat daarom in 1896 bij de pas opgeleverde Vissershaven de Rijksvischhal neerzetten voor de afslagers. Zij mogen gebruikmaken van de hal, mits zij voldoen aan strenge voorwaarden. Andere exploitanten richten als tegenreactie de ‘Coöperatieve’ op.

Beide afslagen proberen zoveel mogelijk klanten te trekken. Ze huren vletterlieden in, die verantwoordelijk zijn voor het aan- en afmeren van schepen. Deze varen de vissers tegemoet en ‘dwingen’ hen om hun vis op een bepaalde veiling te laten verkopen. Weer grijpt het Rijk in en geeft aanvoerders bij de Rijksvischhal bepaalde voordelen. De Coöperatieve haakt daarop af. De Rijksoverheid bouwt daarna de Hal van Lely, een stenen hal voor de visverkoop. We vinden in die tijd Egmonders, Urkers, Stellendammers en ook Katwijkers in de havens en afslag van IJmuiden. De Katwijkers vormen traditiegetrouw de grootste groep.

Vernieuwing.

De afgelopen decennia kenmerken zich door veel veranderingen op en rond de IJmuidense visveiling. Eind jaren tachtig van de vorige eeuw wordt het vishalcomplex ingrijpend gerenoveerd. Alle werkzaamheden spelen zich voortaan in één hal af. De vis wordt er gesorteerd en overgepakt in kisten. En na de veiling in de mijnzaal gaan de partijen vis via verlaadperrons de vrachtwagens in voor verder transport naar de afnemers.

Een grote verandering en verbetering in de veilmethode is de introductie in 2008 van het Pefa-verkoopsysteem, een manier om ‘op afstand’ vis te kopen zonder zelf in de mijnzaal aanwezig te zijn. De vishandelaren kunnen op hun scherm de prijzen volgen op visafslagen in binnen- en buitenland. De procedure is op alle veilingen hetzelfde. Na het aan land brengen wordt de vis gesorteerd en vervolgens gewogen. Daarna worden alle gegevens ingevoerd in het algemene computersysteem. Dit is onder andere informatie over de soort vis per boot, welke visserijtechniek er is gebruikt, waar de kotter heeft gevist, hoeveel dagen de kotter op zee is geweest en of de vis MSC-gecertificeerd is. Op de website is dagelijks een overzicht te vinden van de verwachte aanvoer van die dag. Kopers die aangesloten zijn bij Pefa, kunnen de veilingklok via internet volgen en stopzetten om vis op afstand te kopen. Het systeem heeft voordelen voor alle partijen. De vissers krijgen een goede prijs, omdat er meer belangstellenden voor hun producten zijn. Maar ook de handel profiteert ervan. Wanneer de afslag in IJmuiden bijvoorbeeld niet genoeg tong heeft, kunnen de handelaren uitwijken naar andere veilingen om daar bij te kopen.

Investeringen.

In 2018 zijn meer verbeteringen bij de visafslag doorgevoerd. Zo is er een nieuwe kistenspoelmachine gekomen, die zo’n duizend kisten per uur kan behandelen. Wekelijks worden zo vijftien- tot twintigduizend kisten gewassen. Een hele klus, maar volgens algemeen directeur Peter van de Meerakker zeer belangrijk: ‘Schone viskisten zijn het visitekaartje van je visafslag, zowel voor de aanvoerders als voor de zeevisgroothandel.’

Het zijn niet de enige veranderingen aan de vishallen aan de Halkade. Op het dak van Hal E zijn ruim dertienhonderd zonnepanelen geplaatst, goed voor 360 duizend kWh per jaar. De stroom wordt gebruikt voor de koeling van de cellen, de verlichting en de nieuwe kistenspoelmachine. De totale investeringen komen uit op een bedrag van ongeveer een miljoen euro.De IJmuidense visveiling is de op een na grootste afslag van ons land, een status om trots op te zijn.

www.zeehaven.nl