Natuur in overvloed
‘Oh, moet je hier kijken!’ Jowien van der Vegte bukt enthousiast bij wat eruitziet als een stukje gekleurd mos. ‘Dit is een geweizwam. Of een koraalzwam. Die lijken erg op elkaar, maar dat zoek ik nog wel even voor jullie op.’ Samen met Eveline Blok is zij boswachter communicatie en beleven bij Natuurmonumenten. Natuurmonumenten is een van de grote drie beheerders van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland, samen met PWN en Staatsbosbeheer. In de gemeente Velsen boffen we met de twee grote groenstroken aan weerszijden van de gemeente. Waar aan de zuidwestkant het Nationaal Park ligt, ligt aan de oostkant Recreatiegebied Spaarnwoude.
Nationaal Park Zuid-Kennemerland.
Op de parkeerplaats bij ingang Duin en Kruidberg staan Eveline en Jowien te wachten voor een rondwandeling door dit bijzondere gebied. Meteen in het begin is er al discussie waar de dames eerst heen gaan. ‘Alle plekjes zijn zo mooi. En er is zoveel te zien.’ Jowien, die zelf 13 jaar lang midden in dit gebied heeft gewoond, krijgt gelijk. 200 honderd meter verderop steekt ze meteen van wal. ‘Zie je deze boom? Dat is een taxus. Die heeft de heer Cremer vroeger laten aanplanten. Zo had hij in de winter ook een groen uitzicht vanuit zijn landgoed.’ ‘De naalden zijn wel giftig’, vult Eveline aan. Waarop Jowien meteen toevoegt dat de reeën precies weten in welk jaargetijde de naalden wel eetbaar zijn.
Even verderop vertelt ze dat je goed de verschillen in het landschap kunt zien tussen de verschillende vroegere beheerders. ‘Overal in het duingebied zie je dennenbosjes. Deze zijn aangelegd voor de mijnbouw. Dennenhout kraakt namelijk voordat het hout breekt en een mijngang instort terwijl eikenhout dat niet doet. De dennenbossen die bovenop de duintoppen groeien zijn op advies van de beroemde natuurbeschermer Jac. P. Thijsse juist op die plek geplant. Zo blijven duintoppen goed zichtbaar. De heer Cremer was veel pragmatischer ingesteld. Dus hij plantte de dennenbomen tussen de duinpannen waar ze beter groeien en eerder gekapt kunnen worden voor gebruik.’
‘Ook de verschillende voerakkertjes zijn aangelegd door de heer Cremer. Voor de fazantenjacht’, haakt Eveline in. ‘In het voorjaar zie je rond deze akkertjes nog weleens narcissen bloeien. Vrouwen mochten niet jagen in die tijd, dus die legden bloemenveldjes aan, rond die grasvelden.’
‘Een dag is voor mij geslaagd als ik dieren ben tegengekomen in het duin. Of ik nu op de fiets ben een route wandel. En die kans is erg groot. Qua flora en fauna hebben we ook een small five. Op nummer één staat uiteraard het bloemetje de parnassia, gevolgd door het duinviooltje, het konijn, de zandhagedis en de kleine parelmoervlinder’, zegt Eveline. ‘Uiteraard heb je dan ook een big five. De ree, het damhert, de Schotse hooglander, het konikpaard en de buizerd.’ ‘Ik geniet juist iedere keer weer van de vele uitzichten vanaf de verschillende duintoppen. Die zijn iedere keer weer anders’, besluit Jowien.
Recreatieschap Spaarnwoude.
‘Mijn lievelingsplek is Boerderij Zorgvrij. Ik kom hier al van jongs af aan. En het is er nog steeds heel leuk en leerzaam. Kinderen die lekker in de speeltuin spelen terwijl ouders een bakje koffie drinken op het terras. Of jongeren die leren in de informatieboerderij over koeien, varkens, schapen, maar bijvoorbeeld ook over bijen en kruiden’, steekt boswachter Theo Brouwer meteen van wal op de parkeerplaats bij Zorgvrij.
Theo is boswachter in Recreatieschap Spaarnwoude. Hij is in dienst van Recreatie Noord-Holland en wordt ook weleens uitgeleend aan Natuurmonumenten. Dan helpt hij bijvoorbeeld op Buitenplaats Beeckestijn. ‘Wat een boswachter doet? Hij of zij is allereerst gastheer of -vrouw van het gebied en daarnaast toezichthouder. Ik ben handhaver en samen met mijn collega’s help ik bij evenementen. Ook ben ik zelf verantwoordelijk voor educatie. Ik geef rondleidingen, presentaties en houd contact met ketenpartners, zoals Sportvisserij Nederland of de wijkagent.’
‘Het leukste vind ik om met een groep jongeren van het Vellesan College het gebied in te gaan. Die gasten beginnen chagrijnig aan hun dag, maar je ziet ze helemaal opklaren tijdens het snoeien van de wilgen. Het is een leuke en leerzame dag’, zegt Theo. ’Maar er gebeurt zoveel meer hier in dit gebied waar je kunt fietsen, wandelen, sporten, skeeleren en zwemmen. Je hebt hier zelfs een modelvliegtuigenclub. Dat is uniek. Want rond heel Schiphol is dat verboden, maar hier hebben we een uitzondering gekregen. Ook heb je verderop een klimmuur en de Watergeus voor allerlei buitenactiviteiten. En je hebt SnowWorld waar je kunt skiën.’
‘In 1970 werd de eerste boom geplant door toenmalig staatssecretaris Hein van der Poel, maar het gebied zelf is al veel ouder. Zo is de polder Velserbroek één van de oudste polders van Holland, sinds begin 13e eeuw. De lage IJdijk is nog steeds zichtbaar in het landschap’, vertelt Theo enthousiast onder de fruitbomen. ‘Ik doe dit werk nu 12 jaar. En iedere dag met veel plezier. Natuurlijk maak je ook wel eens dingen mee die minder prettig zijn, zoals bedreigingen of andere nare zaken. Maar toch kan ik me geen mooier beroep voorstellen.’
Tot slot wil de geboren en getogen IJmuidenaar nog een ding kwijt. ‘De gemeente Velsen is zo mooi. Kijk nou om je heen. En je hebt hier alles ook nog eens gewoon op fietsafstand.’ En daar zijn de twee boswachters van Natuurmonumenten het helemaal mee eens.
