‘Aan alle verkeer bij IJmuiden. De binnendeur van Zeesluis IJmuiden is open!’ Met deze boodschap en slechts één muisklik opende Koning Willem-Alexander eind januari de grootste zeesluis ter wereld.

De eer van het officiële eerste schip dat door Zeesluis IJmuiden gleed viel te beurt aan de Amsterdam van granietimporteur Bontrup. Het vaartuig werd na het passeren van de binnendeur welkom geheten door een armada aan schepen van onder meer het Loodswezen, Port Towage Amsterdam, de Kustwacht, Koninklijke Marechaussee, Douane, KNRM, De Koperen Ploeg en het Corps van de Vletterlieden. Het publiek volgde de officiële opening massaal via TV en internet, maar niet op de kade. De coronapandemie maakte dat onmogelijk. Daarom wordt de komende weken tijdens de Vissenloop en het Havenfestival IJmuiden, twee grote publieksevenementen die wel door gaan, volop aandacht besteed aan de opening van Zeesluis IJmuiden. De opening is terug te kijken via ijmuiden.nl/zeesluis.

Belangrijk voor IJmuiden.

‘Ik heb niet alleen als wethouder havens, maar ook als geboren en getogen IJmuidenaar uitgekeken naar de opening van Zeesluis IJmuiden’, zegt Jeroen Verwoort. ‘Nergens ter wereld vinden een zeesluis van dit formaat. Voor een gemeente is dat belangrijk, want hiermee zijn we klaar voor de toekomst.’ De zeesluis levert een grote bijdrage aan de haveneconomie, lokaal, regionaal en nationaal, meent Verwoort. ‘Met deze nieuwe sluis zijn we klaar voor de toekomst en kunnen we met het hele Noordzeekanaalgebied verder werken aan de energietransitie, offshore wind, de waterstofeconomie en duurzame logistiek.’ Citymarketeer Friso Huizinga ziet nog meer pluspunten. ‘Voor toeristen en onze eigen inwoners is het al goed toeven in IJmuiden. Met Zeesluis IJmuiden hebben we er nog een iconische trekpleister bij.’

Toegangspoort tot de wereld.

Dankzij de nieuwe zeesluis blijven het Noordzeekanaalgebied, de havens van Amsterdam en de Europese achterlandverbindingen de komende honderd jaar goed bereikbaar. De investering in deze nieuwe maritieme toegang betekent een belangrijke verbetering voor de bereikbaarheid op het hoofdvaarwegennet. De goede bereikbaarheid van het Noordzeekanaalgebied via de zeesluis, draagt bij aan belangrijke transities in de havens, zoals de energietransitie en de omslag naar een circulaire economie. Deze kunnen zich met de komst van de zeesluis blijven ontwikkelen en uitbreiden en zo een aandeel leveren aan de noodzakelijke verduurzaming van de economie en samenleving.

Getijdeonafhankelijk schutten.

De nieuwe, grotere zeesluis vervangt de Noordersluis uit 1929, die na bijna honderd jaar aan vervanging toe is. Zeesluis IJmuiden is 500 meter lang, 70 meter breed en 18 meter diep en is daarmee de grootste zeesluis ter wereld. De diepte van 18 meter maakt het voor schepen mogelijk de zeesluis vanaf zeezijde getijdeonafhankelijk te gebruiken en vlot en veilig naar de Amsterdamse Havenregio te varen. Hierdoor zijn de havens 24 uur per dag bereikbaar via de zeetoegang in IJmuiden. Het schutten via de nieuwe zeesluis is beter te plannen en verloopt efficiënter. Dat maakt de scheepvaartafwikkeling voorspelbaarder en daarmee de dienstverlening betrouwbaarder.

Zeesluis als waterkering.

De zeesluis torent boven het sluizencomplex IJmuiden uit. Reden hiervoor is dat de zeesluis op een waterkerende hoogte is gebouwd van 8.85 meter boven NAP. Daarmee is de sluis voorbereid op de stijging van de zeespiegel en draagt ook in de toekomst bij aan droge voeten in het noordwestelijke deel van de Randstad.

Selectieve onttrekking.

De maatregel Selectieve Onttrekking is een belangrijk onderdeel van het project Zeesluis IJmuiden. Via de zeesluis stroomt bij het schutten meer zoutwater het Noordzeekanaal in dan bij het schutten door de Noordersluis het geval is. Om natuur, land- en tuinbouw en de drinkwatervoorziening te beschermen tegen verzilting, is een oplossing gevonden in het selectief afvoeren van dit zoute water via het Spui- en Gemaalcomplex IJmuiden. Rijkswaterstaat bouwt daarvoor een dam in het Binnenspuikanaal, ten noorden van de zeesluis met onderin een opening. Omdat zoutwater zwaarder is dan zoetwater wordt uitsluitend het zoute water uit de diepe waterlagen via de opening naar zee afgevoerd, waardoor waterkwaliteit in het Noordzeekanaal en de gebieden er omheen op peil blijft.

Aanleg duurde vijf jaar.

De aanleg van Zeesluis IJmuiden startte in juli 2016 en werd in augustus 2021 afgerond. Een intensieve periode van inventief bouwen, waarbij de ruimte beperkt was. Tijdens de bouw kon scheepvaart via de bestaande kolken het sluizencomplex blijven passeren. Om overlast op de weg te voorkomen werd al het materiaal en materieel over water aangevoerd. Vanwege de beperkte ruimte en de naastliggende sluiskolken is er vooral trillingsarm gebouwd. Aan de sluis is alles groot. Zo wegen de twee operationele deuren en de reservedeur elk 3.000 ton. Ze hebben de grootte van een flatgebouw met een afmeting van 72 meter lang, 11 meter breed en 24 meter hoog. Voor de aanleg van de sluis is 300.000 kubieke meter beton gebruikt voor onder meer de wanden, de vloer en de deurkassen. Het beton werd vervaardigd door een eigen betoncentrale op het bouwterrein. In totaal is er ook nog eens 4.5 miljoen kubieke meter grond afgegraven.