Ontdekken, leren en speuren in het Zee- en Havenmuseum
Benieuwd naar het verhaal van IJmuiden? Je bent in één keer volledig op de hoogte na een bezoek aan het IJmuider Zee- en Havenmuseum aan de Havenkade. Waar je vanuit de radartoren ook nog een prachtig uitzicht hebt over de havens. Dit keer neem ik mijn vader mee, die dezelfde leeftijd heeft als onze speciale gids voor vandaag, voormalig kapitein en havenmeester van Amsterdam, Cor Oudendijk.
Cor schudt ons de hand en bestelt koffie voor ons bij een van de 90 (!) vrijwilligers van het museum. Zijn telefoon gaat een paar keer. Cor is een druk bezet man, zo blijkt. Met zijn 75 jaar staat hij midden in het leven. Niet alleen houdt hij zich bezig met het museum, maar ook met voetbalclub Telstar en SHIP, waar je kunt zien hoe de nieuwe sluis gebouwd wordt. ‘In 2015 ben ik voorzitter geworden van het museum, dat eerst een visserijschool was, die op de slooplijst stond. Gelukkig is het museum door de stichting van de sloop gered en vertegenwoordigt het 100-jarige gebouw de historie van IJmuiden’, vertelt hij.
Vier hoofdthema’s.
Het museum heeft vier hoofdthema’s; de geschiedenis van het graven van het Noordzeekanaal met daaraan verbonden het ontstaan van IJmuiden, de visserij en de maritieme industrie. Spullen, die in een thema passen worden gebruikt. Maar niet alleen de spullen zorgen voor een decor om je de geschiedenis van de scheepvaart en visserij te laten ervaren en beleven.
Er is ook met man en macht gewerkt aan miniaturen, poppen, hutten, nagebouwde schepen en nog veel meer om er een soort filmdecor van te maken. Niet voor niets hebben filmmakers belangstelling voor het museum. We hebben echt ontzettend veel gezien en meegemaakt in het museum, maar kunnen natuurlijk niet alles verklappen. In deze blog vind je de highlights, die mij het meest zijn opgevallen.
Motoren en visserij.
We starten in de motorenhal, waar je je waant in de tijd van de Titanic. Ik zie er stoommachines, een groot luchtvat, oude draaiende motoren, ketels, vlampijpen tussen kolen. Wil je de motoren zien draaien? Kom dan op de laatste zaterdagmiddag van de maand.
In de visserijzaal zie je hoe de vissers sliepen, wat ze aten, hoe zij leefden. Allemaal zo mooi gemaakt dat je je in die tijd waant. Weten de vissers nu door elektronica onder meer waar welke vis zwemt, in het verleden hadden zij die luxe niet. In de zaal zie je hoe het er in de visserij aan toe ging. Aan de IJmond ontstond een levendige vishandel. Vishandelaren uit Egmond en andere plaatsen kwamen met hondekarren of lopend langs het strand met een kriel op de rug, naar IJmuiden om vis te kopen.
Vrijwilligers in het zonnetje.
Het museum heeft maar liefst 90 vrijwilligers. Omdat het dit jaar 25 jaar bestaat mocht elke vrijwilliger een object uitzoeken, dat zij het mooist vinden, met een motivatie erbij. Die motivaties vind je terug in het museum. Heel bijzondere verhalen van gedreven mensen.
‘Het had niet veel gescheeld of we hadden Driehuis-Noord en Driehuis-Zuid gehad door het Noordzeekanaal’, vertelt Cor. ‘Maar de jonkheer van Beeckestijn wilde zijn stuk land niet verkopen, dus moest het kanaal met een bocht eromheen’. IJmuiden is ontstaan bij het graven van het Noordzeekanaal. De graafwerkzaamheden begonnen in 1865. De ‘kanaalgravers’ bleven hangen, terwijl er nergens voorzieningen waren. Er waren wel 40 (!) kroegen. Verklaart dat wat Cor later zegt? ‘Als je in IJmuiden geen druppel drinkt schelden ze je uit voor melkboer.’
De kanaalgravers bivakkeerden in hutjes. Die hutjes kun je zien in het museum. Soms zitten er acteurs in de hutjes om het geheel levensecht te maken. Kinderen vinden dit prachtig!
Trots op arendsveer Willem III.
De eerste steen van IJmuiden vind je terug in het museum. Deze steen uit 1875 is gered uit het puin van een pand, dat in de oorlog werd vernietigd. Daarnaast heeft Cor zelfs de arendsveer van Willem III weten te bemachtigen! Met die veer heeft Willem III in een gat in de duinen IJmuiden gedoopt.
Ongeveer vijf jaar nadat de kanaalgravers waren neergestreken maakten de vastgoedhandelaren en visionairs Bik en Arnold een stratenplan en bouwden zij de eerste huizen. In mei van dit jaar ontving het museum authentieke schilderijen uit die periode van de gemeente Velsen. Om te laten zien hoe het er vroeger uitzag is er een soort poppenhuis gemaakt in het museum.
Films.
Zoals gezegd wordt het museum nogal eens benaderd voor films. Zo zocht de AVRO film ‘Hollands Glorie’ een oude sleepboot, gebouwd in 1913. ‘Met zes man is de boot opgehaald uit Zweden. Voor de film werd er gevraagd om wat rook te maken. Waarop de kapitein zei: ‘Een goede machinist maakt geen rook’. Uiteindelijk deed hij het wel, waarna het schip helemaal niet meer te zien was door de rook’, lacht Cor. Pas geleden is het museum benaderd door twee Joodse dames, die een film aan het maken zijn over Truus Wijsmuller. Zij redde in de oorlog duizenden Joodse kinderen van de nazi’s.
Escapespel.
Vanaf 15 juni kun je in het Zee- en Havenmuseum het escapespel spelen. In het escapespel in het Zee- en Havenmuseum draait alles om een oude hutkoffer. Hier lees je meer over het escapespel.
Wil je ook dat het museum behouden blijft?
Voor slechts € 12,- per jaar kun je donateur worden.
Wil je als bedrijf het Zee- en Havenmuseum ondersteunen?
Op deze pagina vind je de sponsorlijst en de voorwaarden om mee te doen.
Adres: Havenkade 55, 1973 AK IJmuiden
Tel. (0255) 538 007
E-mail: info@zeehavenmuseum.nl
Website: www.zeehavenmuseum.nl
Brigitte Schiering
